Geschiedenis

De molen

De molen is in 1719 gebouwd en heeft 3 zaagramen en een sleephelling.
In de fraaie gevel van een huis aan de “Bewaarskoallesteech ” te Woudsend zit een mooie gevelsteen in kleur, waarop een houtzaagmolen is uitgebeiteld, met daarvoor bomen in de kolk. Het opschrift luidt: 1719 Jelle Jurjens en Geertje Dirks. Aangenomen mag worden dat 1719 het bouwjaar van de houtzaagmolen De Jager is en Jelle Jurjens de eerste molenaar. Na vele wisselingen van eigenaar belandt de molen in 1925 in het bezit van de firma Siebolt Nauta en Zonen. Na hun faillissement in 1934 was tussen 1934 en 1952 de houtzager bezit van de koopman J. Westerhof. Vanaf 1952 hebben Jacob en Otto Nauta de molen verder geëxploiteerd.

In een zware storm rond 1928 sneuvelde een (houten) roede en dit feit markeerde het eind aan het windtijdperk. Op de zagerij ging men voortaan verder werken met een elektromotor, die tot 1967 in gebruik bleef. Rond 1970 stond de molen er triest bij, zonder kap en wiekenkruis.

De Stichting Zon en Vrijheid, gevestigd te Amsterdam-Slotermeer, kocht in 1965 het molencomplex, bestaande uit molenromp met zaag- en droogschuren, het molenaarshuis en de zeven woningen voor de knechten van de molen. Een zeer uniek en goed bewaard complex voor heel Nederland. De Stichting is voortgekomen uit de vroegere A.J.C., (Arbeiders-Jeugd-Centrale), en bezat in ons land een zevental kampeerterreinen en watersportcentra.

Haar doel was vorming- en vakantieactiviteiten voor jongeren en kansarmen te realiseren op een niet-commerciële grondslag. Eerst had de Stichting, vanaf 1962, aan de noordkant van Woudsend, in het Watersportcentrum ‘t Hege Hùs, haar onderkomen gehad. Het molencomplex bood veel meer mogelijkheden. Eigenlijk was het van begin af aan niet de bedoeling dat de Stichting de zaagmolen weer maalvaardig zou gaan maken, te gebruiken en/of te exploiteren.

Het Stichtingsbestuur was gelukkig van mening dat de molen als monument en vanwege zijn landschappelijke waarde niet mocht verdwijnen. Uiteindelijk is dan toch, na veel tegenslag, houtzaagmolen De Jager maalvaardig gerestaureerd en kon er in 1975 weer met windkracht gezaagd worden. De laatste restauraties werden in 1994, 2009-2010 en 2022-2023 uitgevoerd.

De Jager is één van de drie werkende houtzaagmolens in Friesland. De andere twee zijn de De Rat in IJlst en De Zwaluw in Birdaard. De vrijwillige molenaars verzagen bomen die ze uit de omgeving aangeboden krijgen.

Het unieke complex: molen, droogschuur, houtkolk, Heerenhuis en knechtenwoningen!

Aan de Ee te Woudsend staat niet alleen een gave en werkende houtzaagmolen, maar ook een gaaf complex. Dit complex is al ruim 200 jaar in tact. Het betreft de molen (1719) met houtkolk en droogschuur, maar daarnaast ook het oude Heerenhuis (Het Molenhuis) en 7 knechtenwoningen (begin 1800). De molenaar woonde in Het Molenhuis en de knechten woonden in de huisjes ernaast. Tot de dag van vandaag is dit een nog steeds compleet complex. Uniek voor Nederland.

Het Molenhuis en de oude knechtenwoningen worden momenteel al 50 jaar gebruikt door de zeilschool.